معرفی کتاب خشونت از اسلاوی ژیژک

شاید بتوان گفت مقوله خشونت یکی از مهم‌ترین مباحثی است که در دوران مدرن و خصوصا هزاره جدید مطرح شده است. به راستی ریشه انقلاب‌های خشونت آمیز، ظهور تفکرات افراطی مانند داعش، اتفاقاتی مانند غارت نیواورلئان پس از طوفان کاترینا چیست؟ چرا در عصری که تصور می‌شد دیگر جنگ‌ها به پایان رسیده است، هنوز هم چنین اتفاقاتی در جهان رخ می‌دهد؟
اسلاوی ژیژک سعی کرده است به مقوله خشونت از پنج زاویه بنگرد.
اول خشونت یاری طلب. در واقع خشونت به تنهایی منجر به خشونت نخواهد شد. ژیژک معتقد است خشونت دو نوع دارد اول خشونت کنشگرانه و دوم خشونت کنش‌پذیرانه که تنها به مدد حضور در نوع خاصی از اجتماع به ما تحمیل می‌شود. حضور در یک جامعه نژادپرست ما را به خودی خود یک نژادپرست خواهد کرد.
دوم از همسایه‌ات چونان خودت بترس. در این بخش ژیژک به دنبال آن است که ببیند چگونه در جوامع غربی افراد حتی از همسایه‌های خود نیز می‌ترسند؟ استدلال جالبی که ژیژک مطرح می‌کند آن است که در سنت مسیحیت که معتقد است تمام ابنا بشر با یکدیگر برادرند در واقع در دل خود این گزاره عدم برادری مستتر است. حال آنکه تساهل یهودیان که به چنین گزاره‌ای اعتقاد ندارند بسیار بیشتر از مسیحیت است. به چه صورت؟ در واقع مسیحیان با این کار نوعی استحاله را در فرهنگ هم خود و هم «دیگری» ایجاد کرده‌اند که در نهایت به نوعی از خود بیگانگی در افراد دامن می‌زند.
سوم موجی خونین بلند شده است. در این فصل به تبیین مفهوم شناسی خود خشونت پرداخته شده است. ژیژک معتقد است خشونت‌های حومه پاریس یا نیواورلئان حاوی پیام نبودند بلکه خودشان پیام بودند. پیامی از یک قشر آسیب دیده و حذف شده که در نهایت این پیام در خشونت نمایان شد.
چهارم تساهل چونان مقوله‌ای ایدئولوژیک. در این فصل نیز ژیژک به نقل تساهل لیبرالی می‌پردازد. وی معتقد است اتفاقا تساهل لیبرالی نه تنها باعث کاهش خشونت نمی‌شود بلکه خود یکی از دلایل ایجاد خشونت است. همچنین در این فصل به تناقض‌های موجود در مفهوم تساهل لیبرالی می‌پردازد.
پنجم خشونت خدایگانی. خشونتی خارج از برنامه که معنای خود را از بی‌معنایی می‌گیرد. هنگامی که حضرت ایوب (ع) دچار بلاهای متعددی شد عده‌ای سعی کردند وی را متقاعد کنند که این بلاها دلیلی دارد. اما ایوب می‌دانست که دلیل این بلاها در بی دلیلی نهفته است. گاهی نیز خشونت مردم صرفا از عدم دلیل بر می‌آید برای فهم دقیق آن خشونت باید به یک تصویر کلان‌تر رجوع کرد که ممکن است در آن زمان در دسترس ما نباشد.
در مجموع کتاب کتاب بسیار جذابی است. سعی می‌کنم در ادامه چند قسمت از آن را بخوانم.