از آنجایی که کتاب کوتاه و البته بسیار خواندنی است، توصیه می‌کنم اگر کتاب را نخوانده اید، این متن را نخوانید.
عامه پسند. چرا چنین عنوانی برای این کتاب انتخاب شده است؟ از همین نقطه پساساختارگرایی آغاز می‌شود. یعنی خود عنوان کتاب ساختارشکن است. عنوان کتاب داد می‌زند که شما با یک کتاب عامه پسند مواجه هستید. کتاب عامه پسند به کتاب‌های زردی گفته می‌شود که از نظر کیفیت ضعیف هستند و تنها برای افرادی نوشته شده‌اند که ذوق هنری پایینی دارند.
با این حال و با اینکه کتاب واقعا عامه پسند است، اما هرگز ضعیف نیست. ما در کتاب با فردی مواجه هستیم که به معنای واقعی کلمه هیچ چیز برایش اهمیت ندارد. تنش‌های فردی شخص آنقدر عمیق است که گویی خود ما هستیم.
بوکوفسکی تلاش نمی‌کند تا خود را در میان ظرافت‌های سخن پنهان کند با این حال، زمختی کلماتش هنگامی که به روح ما می‌رسد آنقدر ضربات مهلکی می‌زند که با خود می‌گوییم:«این دیگر چه بود؟»
نقدهای بسیار زیادی در مورد این کتاب خواندم که در بهترین حالت بی رحمانه بود. با این حال، چنین خشمی نشان می‌دهد که بوکوفسکی اتفاقا به جای درستی ضربه زده است. کتاب بوکوفسکی یک کتاب سوررئال است که اِلِمان‌های بسیار زیادی از مرگ و روان‌رنجوری بشر دارد.
مساله مرگ آنقدر در کتاب بوکوفسکی پررنگ است که نویسنده مجبور می‌شود خود مرگ را در قامت زنی زیبا و باوقار در بیاورد. نویسنده با بی رحمی کاراکترهای داستان خود را می‌کشد و این نشان می‌دهد که تا چه میزان این مساله وی را درگیر کرده است.
مساله اول بوکوفسکی نیستی و فنا است. اما در پس این فنا چیزی در نمی‌یابد مگر گنجشک قرمز را. آن چیزی که در کل داستان در پی آن بود. بانوی مرگ می‌گوید گنجشک قرمز همیشه همان جا بوده است (درست مانند خود بانوی مرگ که همیشه حاضر است) اما کمتر کسی می‌تواند آن را ببیند و بلان (کاراکتر اصلی داستان) در آخرین لحظات آن را می‌بیند.
در واقع خود بوکوفسکی هم علی‌رغم اینکه می‌خواهد باور کند پس از مرگ چیزی نیست باز هم متوجه می‌شود اگر اینگونه داستان تمام شود، داستان چیزی کم خواهد داشت. در واقع اگر پس از مرگ نیستی باشد، داستان همچنان ناتمام است. داستان، داستان نمی‌شود مگر پس از مرگ چیزی باشد.
این کتاب عامه پسند است اما مطمئنا عامه مردم اگر واقعا بدانند بوکوفسکی چه می‌گوید، آن را نخواهند پسندید.
کتاب عامه‌پسند (Pulp) آخرین رمان نوشته‌شده توسط چارلز بوکوفسکی، نویسنده مشهور آمریکایی، است که در سال ۱۹۹۴ منتشر شد. این اثر برخلاف دیگر رمان‌های بوکوفسکی که به شدت اتوبیوگرافیک و رئالیستی هستند، حال و هوایی طنزآمیز، سورئال و نوآر دارد. عامه‌پسند هجویه‌ای بر ادبیات پلیسی و کارآگاهی است که با لحن همیشگی بوکوفسکی، یعنی طنز تلخ، بدبینی و نگاه انتقادی به جامعه روایت می‌شود.
خلاصه داستان عامه‌پسند
شخصیت اصلی داستان، نیکی بلان، یک کارآگاه خصوصی خسته و بدشانس است که پرونده‌های عجیبی به او سپرده می‌شود:
- بانویی اسرارآمیز به نام مرگ، که از او می‌خواهد شخصی به نام سلین (که سال‌هاست مرده) را پیدا کند.
- پرونده‌ی مردی که ادعا می‌کند همسرش با یک موجود فضایی رابطه دارد.
- ماجراهای عجیب و غریبی که او را به دنیای فراواقعیت و طنز سیاه می‌کشاند.
بلانگ در این مسیر با اتفاقات عجیب، شخصیت‌های دیوانه‌وار و موقعیت‌های کمدی و پوچ‌گرایانه روبه‌رو می‌شود که به هجویه‌ای بر ژانر کارآگاهی و نگاه تلخ بوکوفسکی به زندگی و مرگ تبدیل شده است.
تحلیل و بررسی مفاهیم اصلی کتاب عامه‌پسند
۱. طنز تلخ و پوچ‌گرایی
بوکوفسکی در این رمان با تمسخر کلیشه‌های داستان‌های پلیسی و نوآر، تصویری از دنیایی بی‌معنا، خشن و پوچ ارائه می‌دهد که در آن شخصیت‌ها بی‌هدف و بی‌انگیزه در مسیر زندگی سرگردانند.
۲. نقد اجتماع و فرهنگ عامه
عنوان کتاب، “عامه‌پسند”، اشاره‌ای کنایه‌آمیز به ادبیات سطحی و پرفروش است. بوکوفسکی با این اثر، ادبیات تجاری و ژانر کارآگاهی سطحی را به سخره می‌گیرد و در عین حال با طنزی تلخ، به نقد زندگی مدرن و مصرف‌گرایی جامعه آمریکا می‌پردازد.
۳. شخصیت کارآگاه نیکی بلان و تأثیرات سبک نوآر
- نیکی بلان یک قهرمان شکست‌خورده، الکلی، بی‌حوصله و بدبین است که درگیر پرونده‌هایی می‌شود که به تدریج عجیب‌تر و غیرمنطقی‌تر می‌شوند.
- برخلاف قهرمانان کلاسیک داستان‌های جنایی، او بی‌کفایت، تنبل و بی‌تفاوت است و همین موضوع باعث خلق موقعیت‌های طنزآمیز و پوچ‌گرایانه می‌شود.
- در این اثر، بوکوفسکی المان‌های ژانر نوآر را به سبک خودش تغییر می‌دهد و نتیجه‌ی آن یک نوآر پست‌مدرن و هجوآمیز است.
سبک نگارش و تأثیر کتاب عامه‌پسند
۱. نثر ساده اما کوبنده
بوکوفسکی به سبک همیشگی‌اش، جملات کوتاه، بی‌پرده، رک و کوبنده می‌نویسد که خواننده را بدون پیچیدگی‌های زبانی، درگیر داستان می‌کند.
۲. تأثیر بر ادبیات مدرن و سینما
رمان عامه‌پسند با نگاه بدبینانه، طنز تلخ و پوچ‌گرایی خاص بوکوفسکی، الهام‌بخش بسیاری از فیلم‌ها و آثار ادبی مدرن شده است. حتی برخی منتقدان آن را به آثار پست‌مدرن مانند فیلم‌های تارانتینو نزدیک می‌دانند.
چرا باید کتاب عامه‌پسند را خواند؟
- اگر به ادبیات انتقادی، طنز سیاه و سبک خاص بوکوفسکی علاقه‌مندید.
- اگر می‌خواهید یک داستان کارآگاهی متفاوت و ضدکلیشه‌ای بخوانید.
- اگر به پوچ‌گرایی، فلسفه نیهیلیسم و طنز تلخ در ادبیات علاقه دارید.
