انتخابات این هفته آلمان یکی از مهم‌ترین رویدادهای سیاسی اروپا محسوب می‌شود که نتایج آن می‌تواند تأثیرات قابل توجهی بر سیاست خارجی این کشور، به ویژه در قبال ایران و توافق هسته‌ای داشته باشد. در این تحلیل، به بررسی مواضع احزاب اصلی آلمان و دیدگاه‌های آن‌ها نسبت به ایران، توافق هسته‌ای و احتمال حمایت از حمله احتمالی اسرائیل به ایران می‌پردازیم. همچنین، احتمال تشکیل ائتلاف‌های مختلف و تأثیر آن‌ها بر روابط آلمان و ایران را بررسی خواهیم کرد.
با این همه پیش از هرچیز باید بگویم که هیچ توهمی نسبت به جایگاه آلمان در مناسبات آتی ایران ندارم و می‌دانم که آلمان سال‌هاست از جرگه اقتصادهای قدرتمند جهان خارج شده است.
اما همچنان آلمان یک بازیگر بزرگ است که می‌تواند مناسبات اقتصادی و سیاسی را در اروپا تغییر دهد.
احزاب اصلی آلمان و مواضع آن‌ها نسبت به ایران
اتحادیه دموکرات مسیحی (CDU/CSU):
این حزب که به عنوان محافظه‌کار شناخته می‌شود، همواره مواضع سخت‌گیرانه‌ای نسبت به ایران داشته است. CDU/CSU از توافق هسته‌ای ۲۰۱۵ (برجام) انتقاد کرده و معتقد است که این توافق نتوانسته به طور کامل برنامه هسته‌ای ایران را محدود کند. این حزب از مکانیسم ماشه (Snapback) حمایت می‌کند و در صورت نقض توافق توسط ایران، خواستار بازگشت تحریم‌های سازمان ملل هستند.
با توجه به رویکرد محتاطانه، احتمال حمایت مستقیم آن‌ها از حمله نظامی اسرائیل به ایران پایین است. آن‌ها ترجیح می‌دهند از راه‌حل‌های دیپلماتیک و تحریم‌های اقتصادی استفاده کنند.
احتمال حمایت این حزب از هرگونه اقدام نظامی اسرائیل علیه ایران، در صورت وقوع، حدود ۶۰ تا ۷۰ درصد تخمین زده می‌شود.
حزب آلترناتیو برای آلمان (AfD):
AfD رویکردی ملی‌گرایانه دارد و ممکن است نسبت به ایران موضع سخت‌گیرانه‌تری اتخاذ کند، اما تمرکز اصلی آن‌ها بر سیاست داخلی است.
با توجه به تمرکز بر منافع ملی آلمان، احتمال حمایت آن‌ها از اقدام نظامی خارجی مشخص نیست، اما ممکن است در شرایط خاص از آن حمایت کنند.
حزب سوسیال دموکرات (SPD):
SPD به عنوان یک حزب چپ‌میانه، از توافق هسته‌ای حمایت کرده و معتقد است که دیپلماسی بهترین راه برای حل بحران هسته‌ای ایران است. این حزب مخالف هرگونه اقدام نظامی یکجانبه علیه ایران است و احتمال حمایت آن از حمله احتمالی اسرائیل به ایران بسیار کم (حدود ۲۰ تا ۳۰ درصد) است. SPD همچنین از احیای برجام و لغو تحریم‌ها حمایت می‌کند.
حزب سبزها (Bündnis 90/Die Grünen):
سبزها مواضع متعادلی نسبت به ایران دارند. آن‌ها از توافق هسته‌ای حمایت می‌کنند اما بر لزوم نظارت دقیق بر فعالیت‌های هسته‌ای ایران تأکید دارند. این حزب همچنین نگران مسائل حقوق بشری در ایران است. احتمال حمایت سبزها از اقدام نظامی اسرائیل علیه ایران بسیار پایین (حدود ۱۰ تا ۲۰ درصد) است.
حزب دموکرات آزاد (FDP):
FDP که یک حزب لیبرال است، از توافق هسته‌ای حمایت می‌کند اما خواستار شفافیت بیشتر در فعالیت‌های هسته‌ای ایران هستند. این حزب نیز مخالف اقدامات نظامی یکجانبه است و احتمال حمایت آن از حمله اسرائیل به ایران حدود ۳۰ تا ۴۰ درصد است.
حزب چپ (Die Linke):
این حزب به شدت مخالف هرگونه تحریم یا اقدام نظامی علیه ایران است و از توافق هسته‌ای به عنوان یک موفقیت دیپلماتیک حمایت می‌کند. احتمال حمایت این حزب از حمله اسرائیل به ایران نزدیک به صفر است.
احتمال تشکیل ائتلاف‌ها و تأثیر آن بر ایران
بر اساس آخرین نظرسنجی‌ها:
اتحادیه CDU/CSU: حدود ۳۰٪ آرا را کسب کرده و همچنان قوی‌ترین حزب است.
AfD: با ۲۲٪ در جایگاه دوم قرار دارد.
SPD: حدود ۱۵٪ آرا را به خود اختصاص داده است.
حزب سبزها: در حدود ۱۳٪ باقی مانده است.
FDP: با ۴٫۵٪ در آستانه ورود به پارلمان است.
حزب چپ: با ۶٫۵٪ احتمال ورود به پارلمان را دارد.
ائتلاف سارا واگن‌کنشت (BSW): با ۵٪ در مرز ورود به پارلمان است.
- با توجه به این نتایج، اتحادیه CDU/CSU برای تشکیل دولت نیاز به دو شریک ائتلافی دارد، زیرا ائتلاف با AfD را رد کرده است. محتمل‌ترین ائتلاف، ائتلاف “کنیا” با SPD و حزب سبزها است.
- ائتلاف CDU/CSU، SPD و سبزها (ائتلاف کنیا): این ائتلاف احتمالاً به حفظ توافق هسته‌ای با ایران و استفاده از دیپلماسی برای حل مسائل ادامه خواهد داد. رویکرد آن‌ها مبتنی بر تعامل سازنده و فشار دیپلماتیک است.
- ائتلاف SPD، سبزها و FDP: این ائتلاف نیز احتمال قابل توجهی دارد. در این سناریو، سیاست آلمان نسبت به ایران مبتنی بر دیپلماسی و تعامل خواهد بود. احیای برجام و لغو تحریم‌ها در اولویت قرار می‌گیرد و احتمال فعال‌سازی مکانیسم ماشه کاهش می‌یابد.
- ائتلاف CDU/CSU و SPD: این ائتلاف که به “ائتلاف بزرگ” معروف است، سیاستی متعادل نسبت به ایران در پیش خواهد گرفت. در این صورت، آلمان از توافق هسته‌ای حمایت می‌کند اما بر نظارت دقیق بر فعالیت‌های هسته‌ای ایران تأکید خواهد داشت. مکانیسم ماشه نیز به عنوان یک ابزار فشار باقی خواهد ماند. با این حال بعید است که این ائتلاف پیروز شود چرا که احتمالا نمی‌تواند به حدنصاب لازم برسد.
جمع‌بندی
نتایج انتخابات آلمان می‌تواند تأثیرات مهمی بر روابط این کشور با ایران و آینده توافق هسته‌ای داشته باشد. در صورت پیروزی ائتلاف‌های محافظه‌کار، فشار بر ایران افزایش خواهد یافت و مکانیسم ماشه به عنوان یک ابزار مهم باقی خواهد ماند. اما در صورت پیروزی ائتلاف‌های چپ‌میانه و لیبرال، احتمال احیای برجام و کاهش تنش‌ها بیشتر خواهد بود.
