دموکرات‌ها در انتخابات مهم روز سه‌شنبه (۴ نوامبر ۲۰۲۵)، اولین آزمون الکترال جدی پس از بازگشت دونالد ترامپ به کاخ سفید، پیروزی‌های قاطعی را در سراسر کشور به دست آوردند. این نتایج نه‌تنها نشان‌دهندهٔ نارضایتی گسترده از سیاست‌های ترامپ است، بلکه نشان می‌دهد که حزب دموکرات در هر دو بال (چپِ رادیکال و مرکزِ معتدل) قادر به جذب رأی‌دهنده شده و برای انتخابات کنگره در سال ۲۰۲۶ آماده راه‌اندازی یک «موج آبی» (Blue Wave) است.
پیروزی‌های تاریخی در سه جبههٔ کلیدی
- نیویورک سیتی: زُهران مامدانی، سوسیالیست دموکرات ۳۴ ساله و نمایندهٔ کویینز در مجلس ایالتی، به راحتی اندرو کوئومو را شکست داد و به عنوان اولین شهردار مسلمان و اولین شهردار جنوب‌آسیایی‌تبار تاریخ نیویورک انتخاب شد. کوئومو که با حمایت ترامپ در مرحلهٔ پایانی کمپین خود را به عنوان یک نامزد مستقل ادامه داده بود، شکستی تحقیرآمیز را تحمل کرد.
- ویرجینیا: ابیگیل اسپنبرگر، به عنوان اولین زن فرماندار این ایالت انتخاب شد و جایگزین گلن یانگکین، جمهوری‌خواه، شد. همچنین غزاله هاشمی، دموکرات، عنوان اولین زن مسلمان منتخب در سطح ایالتی آمریکا را کسب کرد.
- نیوجرسی: میکی شِریل، نمایندهٔ کنگره و خلبان سابق نیروی دریایی، با شکست جک چیاتارلی، باعث سومین سعی ناموفق او برای فرمانداری شد. این پیروزی باعث شد نیوجرسی برای اولین بار از سال ۱۹۶۰، سه دوره متوالی فرماندار دموکرات داشته باشد.
- کالیفرنیا: رأی‌دهندگان با اکثریت قاطع (نزدیک به ۶۵ درصد) طرح اصلاح تقسیم‌بندی انتخاباتی (پروپوزیشن ۵۰) را که توسط گاوین نیوزوم، فرماندار دموکرات، پیشنهاد شده بود، تصویب کردند. این تصمیم می‌تواند تا پنج کرسی کنگره را از دست جمهوری‌خواهان بگیرد و تعادل قدرت را در مجلس نمایندگان به نفع دموکرات‌ها تغییر دهد.
ترامپ: قربانی اول شکست‌های جمهوری‌خواهان
دونالد ترامپ، که خودش در این انتخابات غیرمستقیم حضور نداشت، در شب انتخابات از طریق شبکهٔ اجتماعی «تروث سوشال» شکست‌های حزب خود را به «تعطیلی دولت» و «عدم حضورش در رأی‌گیری» نسبت داد. اما نظرسنجی‌ها و تحلیل‌های شب انتخابات نشان می‌دهد که بیش از نیمی از رأی‌دهندگان در نیوجرسی و ویرجینیا رأی خود را «ضد ترامپ» توصیف کردند.
چرا این انتخابات مهم بود؟
این رأی‌گیری‌ها — هرچند در سطح ایالتی و شهری بود اما — به عنوان اولین واکنش عمومی به دورهٔ دوم ریاست‌جمهوری ترامپ تفسیر شد. در شرایطی که کنگره و ریاست‌جمهوری هر دو در دست جمهوری‌خواهان است، این انتخابات تنها فرصت دموکرات‌ها برای نشان دادن نیروی مخالفت بود.
نکتهٔ کلیدی این است که دموکرات‌ها در تمامی سطوح ایدئولوژیک پیروز شدند:
- زُهران مامدانی نماد جناح چپ پیشرو و سوسیالیست دموکرات بود.
- اسپنبرگر و شِریل نمایندگان جناح معتدل و کارآمد — همان‌هایی که در موج آبی ۲۰۱۸ کنگره را فتح کردند.
- طرح نیوزوم نشان داد که حتی در سطح سیاست‌های فنی مانند نقشه‌کشی انتخاباتی، دموکرات‌ها می‌توانند به عنوان رهبران مقاومت عمل کنند.
پیام مشترک: «هزینهٔ زندگی بالاست»
در تمامی کمپین‌ها — از نیویورک تا سیوکس سیتی — دموکرات‌ها بر بحران مقرون‌به‌صرفه‌نبودن زندگی تمرکز کردند:
- افزایش هزینهٔ مسکن
- گرانی برق و سوخت
- تأثیر تعرفه‌های ترامپ بر قیمت کالاهای اساسی
کتِلین درِی، کاندیدای دموکرات در انتخابات ویژهٔ سنای ایالتی آیووا، گفت: «مردم خسته‌اند. آن‌ها احساس می‌کنند که طبقهٔ متوسط و کارگر بیش از سهم خود مالیات می‌دهد، درحالی‌که ثروتمندان از این سیستم سود می‌برند.»
آیا «موج آبی» واقعی است یا فقط «جریان کوچکی»؟
برخی تحلیل‌گران هشدار می‌دهند که هنوز زود است که از «موج آبی» سخن گفت. نظرسنجی‌های اخیر (مانند نظرسنجی امرسون کالج) نشان می‌دهد که دموکرات‌ها تنها ۲ درصد جلوتر از جمهوری‌خواهان هستند — رقمی که در مقایسه با ۶ درصد پیش از موج آبی ۲۰۱۸، ضعیف است.
همچنین، جمهوری‌خواهان با نقشه‌کشی‌های جدید در تگزاس و سایر ایالت‌ها در تلاش هستند تا مسیر بازگشت دموکرات‌ها به مجلس نمایندگان را دشوار کنند. علاوه بر این، جمع‌آوری کمک‌های مالی در سوی دموکرات‌ها هنوز از جمهوری‌خواهان عقب است.
اما با وجود این چالش‌ها، پیروزی‌های روز سه‌شنبه روحیهٔ حزب دموکرات را تازه کرده است. کِن مارتین، رئیس کمیتهٔ ملی دموکرات‌ها، گفت: «این فقط یک واکنش ضد ترامپ نیست. ما با مردم در مورد اقتصاد و زندگی روزمره‌شان ارتباط برقرار کرده‌ایم.»
پیامدهای استراتژیک برای ۲۰۲۶
- این پیروزی‌ها می‌تواند الگویی برای کمپین‌های کنگره در سال ۲۰۲۶ باشد: ترکیب معتدل‌ها در حومه‌ها و چپ‌ها در شهرهای بزرگ.
- پیروزی در آیووا (در یک ناحیهٔ ترامپی) نشان می‌دهد که حتی در قلب «قلب کشور»، جمهوری‌خواهان افراطی می‌توانند شکست بخورند.
- نیوزوم با این پیروزی، خود را به عنوان یکی از رهبران اصلی مخالفان ترامپ و نامزد بالقوهٔ ۲۰۲۸ معرفی کرده است. در واقع نیوزوم تبدیل به نماد مقاومت در برابر ترامپ شده است و می‌تواند محرک اصلی دموکرات‌ها در انتخابات سال آینده و همینطور انتخابات بعدی باشد.
انتخابات ۲۰۲۶ محک اصلی دموکرات‌ها
چند ماه آینده، آمریکا وارد انتخابات میان‌دوره‌ای خواهد شد. انتخاباتی که مشخص می‌کند ایالات متحده با چه ترکیبی وارد دهه ۲۰۳۰ خواهد شد. اگر چپ میانه توانایی غلبه بر فاشیست‌ها را نداشته باشد، اوضاع برای دموکرات‌ها بسیار سخت خواهد بود.
انتخابات سال آینده کلاس ۲ سناتورها را به رای مجدد خواهد گذاشت در این میان ۲۰ جمهوری‌خواه و ۱۳ دموکرات یکبار دیگر برای جایگاه خود خواهند جنگید.
دموکرات‌ها تنها با تغییر ۴ سیت می‌توانند اکثریت نسبی سنا را به دست آورند. اوضاع کمی به سود دموکرات‌هاست چرا که سناتورهای ایالت‌های چرخشی مانند ویسکانسین، کارولینای شمالی و اوهایو می‌توانند به سمت دموکرات‌ها چرخش کنند.
