در اپیزود مساله پول در مورد این صحبت کردم که اقتصاد ایران کمونیستی نیست بلکه کاملا هم در مسیر سرمایه‌داری قرار دارد و مترجم‌هایی مانند موسی غنی نژاد و محمد قوچانی ادعا می‌کنند که همین کوپن دادن‌ها که مانع تلف شدن رعایا در ایران می‌شود هم کمونیستی است و باید حذف شوند.
در این نوشته قصد دارم بگویم که چرا اساسا این تلقی ناشی از عدم اطلاع و عدم سواد کافی این افراد در زمینه راه رشد غیر سرمایه‌داری در شوروی است و قیاس این افراد تا چه حد قیاس مع الفارق است.
اکثر کسانی که اقتصاد ایران را با اقتصاد شوروی مقایسه می‌کنند. اقتصاد ایران را نوعی اقتصاد مبتنی بر دفتر سیاسی (پولیتبورو) می‌دانند که در آن در یک دفتر سیاسی تمام تصمیمات اتخاذ شده و به جامعه عرضه می‌شود.
اما به چند دلیل این تلقی احمقانه است. اول آنکه در شوروی (و حتی تا حدودی روسیه پس از شوروی) هر زمان که مصادره‌ای در اموال صورت می‌گرفت، بلافاصله دولتی میشد.
در واقع اساس اقتصاد شوروی بخش دولتی بود و نه بخش خصوصی وابسته به مراکز قدرت. بخش خصوصی وابسته به قدرت اتفاقا اصل اساسی سرمایه‌داری است که در آن اشراف زادگان و افراد ذینفوذ نزدیک به دولت (احزاب سیاسی) از محل رانت سیاسی که در اختیار دارند، رشد کرده و انباشت سرمایه را شکل می‌دهند.
تفاوت بعدی بین اقتصاد ایران و اقتصاد شوروی، بسته بودن حساب سرمایه است. در اقتصاد شوروی هیچ خروج سرمایه‌ای ثبت نشده است.
در حالی که در ایران طی ۴۰ و اندی سال پیش تخمین زده می‌شود بین ۱۰ تا ۲۰ میلیارد دلار به صورت سالانه از ایران خروج سرمایه رخ داده است.
در واقع ۴۰۰ تا ۸۰۰ میلیارد دلار طی ۴۰ سال گذشته از ایران خارج شده است. سرمایه‌ای که تنها کسری از آن برای صنعتی کردن کشور کافی بود.
در حالی که چنین وضعیتی نه تنها در شوروی بلکه در هیچ کشور غیرسرمایه‌داری رخ نداده است. تنها در کشورهای سرمایه‌داری است که سرمایه به راحتی قابلیت خروج از کشور را دارد.
تفاوت دیگر این است که اقتصاد نوع شوروی، اساسا اقتصاد بدون تورم بود به این معنا که چون پول منفعل بود نه فعال، ارزشگذاری آن صرفا محلی بود و امکان تورم در آن وجود نداشت. در حالی که پول در ایران یک ماهیت فعال دارد و درست به همین دلیل است که شاهد تورم‌های افسارگسیخته در ایران هستیم که هرگز هم پایین نمی‌آید.
این تورم حتی در زمان‌هایی که ایران درگیر تحریم نبوده است نیز رخ داده است. حتی در کشورهای دیگر جهان مانند ترکیه نیز تورم رخ می‌دهد که دلیل آن ماهیت پول است.
بخشی از توضیحات در این زمینه را در اپیزود مساله پول داده ام. از آنجایی که قیمت‌ها (اگر بتوان اسم آن را قیمت گذاشت) در بازار تعیین نمی‌شدند دولت می‌توانست برای یک قرص نان هر قیمتی که می‌خواست بگذارد. این قیمت به نسبت درآمدی که فرد از کاری که می‌کرد، کسب می‌کرد یک مقدار مشخص بود. بنابراین تورم به شیوه خاص خودش سرکوب میشد.
شیوه‌ای که در حال حاضر در کوبا نیز برقرار است. در واقع هیچ کجا در عمر چند ده ساله اتحاد جماهیر شوروی شما هرگز مشکل تورم نداشتید.
همانطور که باز هم در اپیزود مساله پول عنوان کرده‌ام. مساله تورم زاییده پول فیات است. از زمان فروپاشی استاندارد طلا است که تمام پول‌ها دچار تورم شده‌اند. پیش از آن در عمر چند ده هزار ساله مبادلات بشر هرگز تورم مساله اصلی اقتصاد نبوده است.
اما از همه مهم‌تر وجود بهره و ربا در اقتصاد است. در واقع در هیچ اقتصاد سوسیالیستی که راه رشد غیرسرمایه‌داری را طی کرده‌اند. نه تنها بانک خصوصی وجود ندارد بلکه به طور اعم آن بانک وجود ندارد. چه برسد به اینکه بانک قرار باشد نرخ بهره و ربا نیز تعیین کند.
آنچه که برخی از رسانه‌های سرمایه‌داری در ایران ادعا می‌کنند و می‌گویند که ایران کمونیستی است. صرفا برای استثمار بیشتر. برای خفقان بیشتر. برای سرکوب بیشتر و برای بهره‌مندی بیشتر از رانت است.
